Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2013

Παποράκι του Μπουρνόβα



Ο Μπουρνόβας ήταν προάστιο της Σμύρνης. Στο προάστιο αυτό έμεναν οι εύπορες οικογένειες της Σμύρνης αλλά ήταν και η συνοικία των ξένων ιδίως των Άγγλων κατοίκων της πόλης (αγγλική παροικία). 
Ο Μπουρνόβας έγινε περισσότερος γνωστός στη νεότερη Ελλάδα από το σχετικό λαϊκό τραγούδι «Παποράκι του Μπουρνόβα και καρότσα της στεριάς...» που το είχε πρωτοτραγουδήσει η Μαρίκα Παπαγκίκα  και που φέρεται να το τραγουδούσαν Έλληνες λιποτάκτες στρατιώτες το 1922[1].
Το Κορδελιό, κατά ελληνική παλαιότερη ονομασία είναι παραθαλάσσιος προάστιος δήμος της Σμύρνης στην Τουρκία, καλούμενος επίσημα Περαία, ή κοινώς Πέρα Μεριά, και στη τουρκική Καρσίγιακα.  Βρίσκεται απέναντι σχεδόν της Σμύρνης (βορειοδυτικά).
Στη νεότερη διασκευή του τραγουδιού (από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο) έχουν απαλειφθεί πολλές αναφορές του πρωτότυπου τραγουδιού, όπως ο τελικός προορισμός, που δεν ήταν « ...στον Περαία να με πας», αλλά «...στη Βραΐλα να με πας», καθώς και αναφορές για χασίς και δερβίσηδες.
Ο Παπαδόπουλος που έγραψε τους στοίχους το 1972 μιλάει για τον Πειραιά και όχι για κάποιο άλλο λιμάνι της Σμύρνης. Το τραγούδι βέβαια κρύβει μια ιστορία που ούτε ο ίδιος γνώριζε όπως αποκαλύπτει σε συνέντευξή του. Οι στίχοι που είχε ακούσει και εμπνεύστηκε το τραγούδι αναφέρονται σε τραγούδι της Σμύρνης, που τραγουδούσαν το 1922, το οποίο έχει τραγουδήσει και η Παπαγκίκα το 1928 με τίτλο  "Μπραΐλα". 
Η Μπραΐλα που αναφαίρεται στο αρχικό τραγούδι είναι στην Ρουμανία και είχε και αυτή σκάλα τότε (πόλη με ανεπτιγμένο ελληνισμό). Οι φαντάροι που τραγουδούσαν το τραγούδι το 1922 άλλαζαν τον προορισμό στους στοίχους ανάλογα με το που ήθελαν να τους πάει το καράβι/ μπαπόρι ...ο Πειραιάς μάλλον ήταν πιο δημοφιλής προορισμός.

Οι στίχοι της Βραΐλας ήταν οι εξής:

"Καράβι του Μπουρνόβα άντε και καρότσα της στεριάς
χίλια τάλιρα σας δίνω στη Βραΐλα να μας πας
Πάρε μας καπετάνιε να χαρείς ότι αγαπάς
κι όσα θέλεις γύρεψε μας στη Βραΐλα να μας πας
Καράβι και καρότσα, θα σας δώσουμε παράδες
στη Βραΐλα να μας πάτε, για να δούμε δερβισάδες
Πάρε μας στη Βραΐλα για να σπάσουμε μεράκι
εκεί θα βρούμε δερβισάδες να φουμάρουμε μαυράκι"
     Εκτέλεση του αρχικού τραγουδιού, Βραΐλα (1928)  


__________________________________

[1] Μετά τις εκλογές του 1920,  η "πτωχή πλην τίμια Ελλάς" αποκτά την πλέον αφερέγγυα διακυβέρνηση. Σύντομα ο λαός το αντιλαμβάνεται, και κατά τα τέλη του 1920, η βασιλική κυβέρνηση χαίρει ήσσονος εκτιμήσεως. Τίποτα δεν συνηγορεί πια σε τερματισμό της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η ασυνέπεια της βασιλικής παράταξης και η αλαζονική αθέτηση της δέσμευσης για "οίκαδε", τουλάχιστον για τους στρατολογηθέντες για μεγάλο χρονικό διάστημα (υπάρχουν άντρες ενδεδυμένοι το χακί, από το 1912!), διογκώνει τον αναβρασμό στο ελληνικό στράτευμα. Η ορεινή Ελλάδα είναι γεμάτη λιποτάκτες και φυγόστρατους, ενώ από τις κλάσεις που καλούνται στα Όπλα, ένας στους δύο άντρες, δεν παρουσιάζεται. 

Παράλληλα, ενισχύεται η δυσαρέσκεια των μαχίμων στο μικρασιατικό μέτωπο, λόγω του μεγάλου αριθμού αυτών που "κρύβονται" στα μετόπισθεν. Ενώ η Στρατιά της Μικράς Ασίας επισήμως παρατάσσει 200.000 άντρες, στο μέτωπο βρίσκονται μόνο οι 90.000. Οι υπόλοιποι βρίσκονται π.χ. τοποθετημένοι σε διάφορα γραφεία, ή κάνουν κατάχρηση αναρρωτικών αδειών, εν πάσει περιπτώσει εκμεταλλευόμενοι την πολιτική προστασία που τους παρέχει το καθεστώς των βασιλοφρόνων. Μέχρι το Μαρτίο του '21, που διατάσσεται η επιστράτευσις τριών νέων κλάσεων, έχουν εγκαταληφθεί και τα τελευταία δημαγωγικά προσχήματα τα οποία έφεραν τους επάρατους Γλύξμπουργκ πίσω στην Ελλάδα μόλις τέσσερις μήνες πρωτύτερα.   

Λόγω της γενικότερα αδέξιας πολιτικής του ελληνικού θρόνου, η Αγγλία και η Γαλλία βρίσκουν αφορμές για να μεταστραφούν σταδιακά από συμμαχικές χώρες, σε ουδέτερες, εχθρικώς διακείμενες, με αποκορύφωμα τον οικονομικό αποκλεισμό της Ελλάδος, με πρόφαση τη διπλωματική της ανυπακοή.

Πηγές: 
 https://sites.google.com/site/romeandromania/Home/20th-21st-c/disaster
 wikipedia
 youtube


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου