Σοσιαλισμός και φιλανθρωπία

 

«Η αντικατάσταση στην εξουσία των πλουσίων από τους φτωχούς, που πολύ θα ήθελαν να είναι αυτοί οι πλούσιοι, δεν είναι σοσιαλισμός,  είναι χυδαίος λαϊκισμός. Και ο λαϊκισμός είναι η μήτρα του φασισμού. Το πρόβλημα στο σοσιαλισμό δεν είναι να φαν οι φτωχοί, αλλά να μην υπάρχουν φτωχοί και τώρα και στο μέλλον και πάντα. Ο σοσιαλισμός είναι η υπέρτατη μορφή ανθρωπισμού, δεν είναι πρόσκαιρο βόλεμα των αναξιοπαθούντων. Το πρόσκαιρο βόλεμα των αναξιοπαθούντων είναι φιλανθρωπία, που έχει βέβαια το νόημά της και την αξία της, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται με τον ανθρωπισμό εξαιτίας της κοινής, και στους δύο όρους, λέξης άνθρωπος. Όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης, ο ανθρωπισμός είναι έννοια γένους σε σχέση με τη φιλανθρωπία που είναι έννοια είδους. Ο ανθρωπισμός εμπεριέχει και γεννά τη φιλανθρωπία. Που ωστόσο παραμένει έννοια πολύ στενή σε σχέση με τον ανθρωπισμό. Η φιλανθρωπία είναι μια προσωρινή λύση εν αναμονή της μόνιμης, που καθοδηγείται από την άνευ όρων αγάπη για όλους τους ανθρώπους, και τον άνευ όρων σεβασμό όλων των ανθρώπων.

Ο μαρξισμός νοούμενος σαν ανθρωπισμός είναι χριστιανισμός χωρίς μεταφυσική. Ο χριστιανισμός απέτυχε παταγωδώς να εγκαθιδρύσει στον κόσμο μία κοινωνία αγάπης, όπως επαγγελόταν τουλάχιστον μέχρι τον 4^ο μ.Χ. αιώνα, διότι αντιλαμβάνεται την αγάπη σαν πρόβλημα καλής προαίρεσης των καλών χριστιανών, και όχι σαν πρόβλημα αλλαγής των απάνθρωπων κοινωνικών συνθηκών, που δεν σου επιτρέπουν να είσαι καλός ακόμα και όταν πολύ το θέλεις, ακόμα κι όταν είσαι πράγματι καλός για να διαπιστώσεις τη θλίψη πως η καλωσύνη σου είναι σταγόνα στον ωκεανό της κακότητας, και χάνει αυτομάτως το νόημά της μέσα σ’ έναν απάνθρωπο κόσμο» (Βασίλης Ραφαηλίδης, Λαοί της Ευρώπης,  Αθήνα 1996, σσ.333-4)